Alignements de la Madeleine - Penmarc'hAlignements de la Madeleine - Penmarc'h
©Alignements de la Madeleine - Penmarc'h |T. Poriel

Megalieten Neolithisch erfgoed

Veel van de dolmens, menhirs, alignementen en tumuli die voor onze jaartelling werden gebouwd, zijn vernietigd of verplaatst. De regio Bigouden is niettemin rijk aan megalieten, te ontdekken langs de paden en waterwegen.

heilige stenen

Megalieten zijn stenen die in het Neolithicum door mensenhanden (of meerdere mensen!) zijn opgericht, opgetild en verplaatst.

Hieronder vallen dolmens (gemaakt van meerdere stenen die in een structuur zijn gerangschikt. Dolmen betekent “stenen tafel” in het Bretons), overdekte wandelpaden,menhirs (staande stenen en letterlijk “lange stenen” in het Bretons), alignments (bestaande uit meerdere menhirs) en tumuli (met aarde bedekte heuvels).

Hoewel we weten dat de meeste van deze structuren werden gebruikt als graven, vragen we ons nog steeds af wat het doel was van sommige menhirs. Eén ding is zeker: ze waren heilig voor de mensen die ze bouwden.

La Madeleine Uitzonderlijke uitlijning

Deze opstelling bestond oorspronkelijk uit 600 of 700 menhirs die naar het noordoosten en zuidwesten gericht waren, de richting van de zonsopgang tijdens de winterzonnewende. Ze stonden in vier rijen over een afstand van meer dan een kilometer.

Zou de gekozen richting verband kunnen houden met zonaanbidding? Of was het een manier om je te oriënteren in ruimte en tijd? Niets is zeker, behalve deze link met de zon…

De menhirs van Madeleine waren bijna net zo groot als die van Carnac in Morbihan. Vandaag de dag zijn er een vijftigtal menhirs opgegraven.

Het begin van de 20e eeuw, met de noodzaak om landbouwgrond uit te breiden, was fataal voor hen.

De hoogste menhirs

Hiernaast twee menhirs van indrukwekkende grootte.

Links staat de menhir vanLespurit Ellen in Plovan 7 meter hoog op een open plek. Ernaast ligt nog een steen op de grond. Vlakbij kun je de klif zien waar ze waarschijnlijk vandaan zijn gehaald.

Rechts de menhir van Kerzuot in Plozévet. Het is niet bekend of dit het resultaat is van een blikseminslag of van het binnendringen van water dat de steen deed versplinteren onder invloed van de vorst.

De legende vertelt dat twee geliefden in een “ongemakkelijke situatie” terechtkwamen en in steen veranderden!

Er zijnnog andere grote menhirs in de regio Bigouden, met name de menhir van Reun in Treffiagat.

Menhirs voeten in het water

Archeologen en onderzoekers hebben opgemerkt dat veel menhirs in de buurt van waterlopen zijn opgericht. Dit is niet verwonderlijk, gezien het belang van deze bron voor de ontwikkeling van al het leven. Vandaag de dag staan deze stenen soms met hun voeten in het water, een gevolg van de langzame en onverbiddelijke stijging van het waterpeil.

Het resultaat is soms grandioos, zoals in Pont-l’Abbé waar dePenglaouicmenhir zijn neus in de rivier lijkt te steken.

De menhir van Léhan staat midden in de moerassen bij Treffiagat (zie foto hiernaast).

hunebedden en overdekte wandelpaden

Dolmens werden door onze voorouders gebruikt als begraafplaats. Een overdekte loopbrug is een bijzonder type dolmen. Het onderscheid tussen de twee ligt in de lengte van de structuur, maar is voor discussie vatbaar.

De Pointe de La Torche is in dit opzicht een juweeltje: op de top van de rotspunt ligt een megalithisch complex dat bestaat uit een dolmen met gecompartimenteerde kamers en een gangpad (dat dateert van meer dan 6000 jaar geleden) waaraan een recentere uitbreiding is vastgemaakt. Opgravingen hebben neolithische menselijke botten opgeleverd. Deoverdekte steeg van La Torche staat op de monumentenlijst.

Ten oosten van het monument ligt wat specialisten de “schelpenhoop” noemen, bestaande uit de overblijfselen van schelpen die gegeten zijn door mensen die hier meer dan 8.000 jaar geleden woonden.

menhirs en gedenkstenen

Menhirs, opgericht in het neolithicum door Homo sapiens, moeten niet worden verward met Gallische stèles, die staande stenen zijn die soms door mensenhanden zijn uitgehouwen. Deze laatste werden door de Galliërs bewerkt tussen de 5e en 4e eeuw voor Christus.

Wat betreft de Menhir des Droits de l’Homme (Menhir van de Rechten van de Mens ), die tegenover Plage du Menhir staat, lijken de inscripties misschien een beetje anachronistisch…. Het is in feite een gedenksteen met de namen van schipbreukelingen die in 1797 op zee bij Plozévet omkwamen.